Stanarsko pravo i Ugovor o doživotnom izdržavanju
Stanarsko pravo je specifičan pravni institut regulisan Zakonom o stambenim odnosima Bosne i Hercegovine, a kasnije preuzetim i u Federaciji Bosne i Hercegovine. Ovo pravo se uspostavlja između davatelja stana na korištenje, tj. vlasnika stana, i korisnika stana. Zakon definiše kako se uspostavlja stanarsko pravo, šta sadrži ugovor o njegovoj uspostavi, ko su članovi porodičnog domaćinstva nosioca stanarskog prava, kako prestaje stanarsko pravo i slično.
Godine 1998. donesen je prvi set zakona u Bosni i Hercegovini, uključujući i Federaciju, pod vodstvom visokog predstavnika. Usvojene su izmjene i dopune Zakona o stambenim odnosima, Zakon o prestanku pri
mjene Zakona o napuštenim stanovima, Zakon o prodaji stanova na kojima postoji stanarsko pravo, te kasnije Zakon o povratu stanova na kojima postoji stanarsko pravo.
Ono što je specifično je da je donošenjem ovih zakonskih propisa stanarsko pravo transformisano u jedan vid vlasničkog prava.
Na temelju ovih zakonskih propisa, nosioci stanarskih prava su stekli mogućnost da otkupe stanove, odnosno da postanu vlasnici. Zbog toga možemo reći da je stanarsko pravo pretvoreno u jednu vrstu imovinskih prava. Ono što nas zanima u ovom radu jeste pitanje da li se na stanarskom pravu može uspostaviti, odnosno zaključiti ugovor o doživotnom izdržavanju.
Član 6. Zakona o stambenim odnosima definisao je da se članovima porodičnog domaćinstva, između ostalog, smatraju i davaoci ugovora o doživotnom izdržavanju ako su nakon sklapanja ugovora u stanu boravili duže od 5 godina. Dakle, nakon smrti nosioca stanarskog prava, a kada je proteklo 5 godina, davaoci stana na
korištenje su mogli na osnovu ugovora da steknu stanarsko pravo.
Takođe je važno napomenuti da stanarsko pravo prema Zakonu o prodaji stanova na kojima postoji stanarsko pravo prestaje postojati kao pravni institut, odnosno ne može se više uspostaviti nakon 6. decembra 2000. godine. Prema tome, nakon 6. decembra 2000. godine, se nemože zaključiti ni ugovor o doživotnom izdržavanju po pitanju stanarskog prava.
