Likvidacioni postupak u pravnom sistemu Federacije Bosne i Hercegovine
Uvod
Likvidacija pravnog lica predstavlja zakonski regulisan proces prestanka poslovanja preduzeća, a njen osnovni cilj je unovčenje imovine kako bi se ispunile obaveze prema povjeriocima. Ovaj postupak se sprovodi pred nadležnim sudovima u Federaciji Bosne i Hercegovine, prema odredbama Zakona o likvidacionom postupku (“Službene novine Federacije BiH”, broj 29/03). Likvidacioni postupak ima važnu ulogu u obezbjeđivanju pravednog i transparentnog prestanka poslovanja pravnih lica, osiguravajući namirenje svih dugova i fer podjelu preostale imovine.
- Predmet i svrha likvidacionog postupka
Predmet ovog zakona, prema članu 1, jeste regulisanje postupka likvidacije pred nadležnim sudovima u Federaciji BiH. Likvidacija omogućava unovčenje cjelokupne imovine pravnog lica s ciljem namirenja povjerilaca, a eventualni višak imovine nakon podmirenja dugova dijeli se među članovima društva, u skladu s njihovim udjelima (član 2).
- Pokretanje likvidacionog postupka
Likvidacioni postupak se pokreće u slučajevima kada pravno lice više nije u mogućnosti da nastavi sa radom, a razlozi za pokretanje mogu biti različiti:
- Odluka nadležnog organa – Kada je pravnom licu izrečena mjera trajne zabrane obavljanja djelatnosti.
- Sudska odluka – Ako je pravosnažno utvrđena ništavost osnivanja ili upisa u registar.
- Zakon o privrednim društvima – Kada zakon nalaže obaveznu likvidaciju.
U svim ovim slučajevima, postupak započinje podnošenjem prijedloga nadležnom sudu. Prijedlog može podnijeti ovlašteni zastupnik društva ili nadležni državni organ, a odluka o likvidaciji se objavljuje u “Službenim novinama Federacije BiH” i na oglasnoj tabli suda (član 4, stav 2).
Dokumentacija potrebna za likvidaciju
Za pokretanje likvidacionog postupka potrebno je dostaviti sljedeću dokumentaciju:
- Odluka o prestanku rada društva: Odluku o prestanku rada donosi Skupština društva, u kojoj mora biti naznačen tačan datum prestanka rada.
- Likvidacioni bilans: Sačinjava se likvidacioni bilans sa danom prestanka rada društva, koji sadrži pregled imovine i obaveza.
- Zahtjev Poreskoj upravi i Upravi za indirektno oporezivanje: Podnosi se zahtjev ovim institucijama za izdavanje uvjerenja da društvo nema neizmirenih poreskih obaveza.
- Potvrda o solventnosti: Banka izdaje potvrdu da je društvo solventno, odnosno da raspolaže sredstvima za namirenje dugova.
- Podnošenje prijedloga za likvidaciju sudu: Prijedlog za likvidaciju mora biti podnijet sudu u roku od 8 dana od dana donošenja odluke o prestanku rada društva.
Nakon što sud potvrdi da društvo nema neizmirenih obaveza, donosi odluku o likvidaciji, koja se objavljuje u službenim glasilima. Tokom perioda od 30 dana povjerioci imaju pravo da se jave za namirenje svojih potraživanja.
- Organi likvidacionog postupka
Prema članu 5, likvidacioni postupak provode likvidacioni sudija i likvidator. Likvidator se imenuje od strane suda, a po pravilu to može biti član organa za zastupanje pravnog lica. Sud može postaviti i drugo lice za likvidatora ukoliko postoje indicije da članovi organa za zastupanje ne bi obezbijedili urednu likvidaciju (član 6).
- Unovčenje imovine i namirenje povjerilaca
Likvidator je ovlašten da unovči imovinu pravnog lica i izvrši namirenje dugova prema povjeriocima (član 9). Povjerioci se namiruju srazmjerno svojim potraživanjima, a ukoliko su potraživanja sporna, povjerioci imaju rok od 15 dana da pokrenu postupak pred sudom (član 11). Ako društvo ima više dugova nego imovine, likvidacioni postupak se prekida i može se pokrenuti stečajni postupak, prema zahtjevu društva.
- Zaključenje likvidacionog postupka
Nakon što se izvrši dioba imovine i podmire dugovi, likvidator podnosi sudu izvještaj o svojim radnjama (član 13). Sud tada donosi rješenje o razrješenju likvidatora i zaključuje postupak. Nakon pravosnažnosti rješenja, društvo se briše iz svih javnih registara, čime formalno prestaje postojati (član 15).
Zaključak
Likvidacioni postupak je ključan za obezbjeđenje zakonitog i pravednog prestanka poslovanja pravnog lica. Njegov cilj je zaštita interesa povjerilaca, ali i članova društva, kroz uredno unovčenje imovine i raspodjelu sredstava. Poštovanje zakonskih procedura i rokova je od izuzetne važnosti za uspješan završetak likvidacije. Ovaj proces je propisan Zakonom o likvidacionom postupku Federacije Bosne i Hercegovine, čime se osigurava transparentnost i pravednost u svakom koraku postupka.
Izvor: Zakon o likvidacionom postupku (“Službene novine Federacije BiH”, broj 29/03).
